İnterseks Çeşitliliği Hakkında Neler Biliyoruz?

İnterseksler tipik kadın veya erkek tanımına uymayan anatomik cinsiyet özelliklerinin (kromozomlar, genital, ve/veya üreme organları) bir karışımına sahiptirler. Birçok interseks, interseks bedenleri tıbbileştirmeyen “interseks çeşitliliği” terimini kullanır. Interseks varoluşların birçok hali vardır. Bazı interseks özellikleri doğum sonrası farkedilebilirken, bazıları ergenliğe ulaşana kadar fark edilmeyebilir. Bazı durumlarda ise kişi interseks olduğunu  hiç fark etmeyebilir.

Dünyadaki nüfusun yaklaşık 1.7%’lik bir oranının interseks çeşitliliklerden oluştuğu düşünülmektedir. İnterseks varoluşlar bir cinsiyet çeşitliliğidir bu yüzden bir hastalık olarak tanımlanamaz. Fakat ne yazık ki hala birçok ülkede olduğu gibi bizim ülkemizde de intersekslerin doğumlarından itibaren hayatları boyunca birçok açıdan beden bütünlüklerinin zarar gördüğü ve insan haklarının ihlal edildiği gözlemlenmektedir. Bunların en önemlisi kişiler henüz dünyaya gelmeden, ebeveynlerin ve doktorların kararı doğrultusunda interseks bebeklerin bedenlerine yapılan müdahaledir. Bu müdahaleler interseks gelişimi durdurmak amacıyla verilen riskli ilaçlar olabilirken bazen de gelişimin sonlanması (seçici kürtaj) amacı taşıyabilmektedir². Bunlarla birlikte, yine doğum sonrası interseks bebeklerin ‘tedavi’, ‘düzeltme’ gibi çeşitli fiziksel müdahalelere/sakatlanmalara maruz kaldığı bilinen bir gerçektir.

Peki bu müdahaleler sonucunda kişide doğan olumsuz sonuçlar nelerdir? Doğum sonrası bebeklerin bedenlerine müdahale etmek çoğu kez geri dönüşü mümkün olmayan sakatlanmalara veya gelişimlerinin sekteye uğramasına neden olabilmektedir. Yapılan müdahaleler kişilerde fiziksel sakatlanmaların yanı sıra zihinsel travmalara da sebebiyet vermektedir. İnterseks bebekler doğum öncesi başlayan bu müdahalelerle yaşamları boyunca baş etmeye çalışırken bir diğer yandan bir çoğumuz gibi sosyal hayata da uyum sağlamaya çalışmaktadır. Bu süreç intersekslerle ilgili olan yanlış inanışlar, eksik bilgiler ve önyargılar sebebiyle çok daha güç bir hal alabilmektedir.

İnterseksler, yaşadıkları hak ihlalleri nedeniyle mutsuz bir yaşama sahip olup, eğitimlerini yarıda bırakmak zorunda da kalabiliyorlar. Bazı interseklerde, yaşları ilerledikçe herkes gibi sağlık hizmetine ihtiyaçları oluyor ancak geçmişte yaşadıkları travmalardan dolayı sağlık hizmetlerine başvurmak onlar için tamamen güç olabiliyor. Burada sağlık personelleri ve diğer hizmet sağlayıcılardan kaynaklı güçlüklerde ortaya çıkabilmektedir. Örneğin İntersekslerin bedenlerine yapılan tıbbi müdahaleler sonucunda ileriki hayatlarını nasıl etkileyeceği ile ilgili ya çok az bilgi veriliyor ya da hiç bilgi verilmiyor.

Biz Kuir Kıbrıs Derneği olarak belirtmek isteriz ki, interseks bebeklere yapılan tıbbi olarak gerekliliği bulunmayan müdahaleler insan hakkı ihlalidir. İntersekslerin  kendilerini ait hissettikleri cinsiyette ve cinsel yönelimde tanımlamaya hakları vardır. Bu nedenle başta doktorlar olmak üzere tüm toplumu interseksler hakkında daha fazla bilgi edinmeye ve yaşanan hak ihlallerine karşı ses çıkarmaya davet ediyoruz. Daha fazla bilgi almak ve intersekslerin seslerine kulak vermek için “LGBTİ’nin İ’si: İnterseksler Vardır” kitapçığına bakabilirsiniz.

_____________________________________________________________________________________________________

KAYNAKCA

¹Albania, Bosnia and Herzegovina, the former Yugoslav Republic of Macedonia and Serbia (2017). Intersex research study. UNDP Europe and Central Asia, 11.

 ²Kaos GL Derneği, LGBTİ’nin İ’si: İnterseksler Vardır!. Haziran 2019.   https://kaosgldernegi.org/images/library/2019interseks-19-web.pdf